Ruim 50 jaar stond het er, het Groene Kruisgebouw aan de Graaf Dirk II Laan nr. 2 in Maasland. Inmiddels staat al weer een aantal jaren het nieuwe gezondheidscentrum op deze plek.
Op de plek waar nu het Kruidvat, de patatzaak, stomerij aan de Huis te Veldelaan en de achterliggende woningen aan de Hildegaarde zijn, stond ooit de protestants christelijke (voorheen hervormde) lagere school 't Spreewenest.
Deze school werd op 3 maart 1960 geopend. De oorsprong van de Hervormde School gaat terug naar de negentiende eeuw. In 1886 vond de Doleantie plaats: Hervormden en Gereformeerden gingen als zodanig uit elkaar met als gevolg dat de twintig jaar eerder gestichte Christelijke School in Maasland ook te maken kreeg met een uittocht. En wel naar het enige alternatief: de Openbare School. Zo ontstond de behoefte om een tweede christelijke school, een eigen Hervormde school te stichten. Dat ging niet zomaar, maar op 3 januari 1894 wordt dan de school geopend en wel aan de Vleeresteeg. Later, met de komst van de tram en het tramstation, werd de steeg verlengd en opgewaardeerd naar Stationsstraat. De bouwgrond was aangeboden door weduwe Kalisvaart. Een eigen school betekende in die tijd dat de kosten ook voor eigen rekening waren. Vanuit het rijk was geen enkele bijdrage te verwachten. Met giften en sparen werd het benodigde bijeen vergaard. De bouwkosten werden begroot op fl. 5275,- . In die tijd was de gulden nog meer dan een euro waard! De bouwers waren uiteraard hervormden: aannemer Van der Vlugt bouwde de school, aannemer De Baan de woning van de schoolmeester en het geheel werd geschilderd door het nog steeds bestaande schildersbedrijf Van der Burgh.
Achtentachtig kinderen mochten in het splinternieuwe schoolgebouw met drie lokalen onderwezen worden. Na invoering van de leerplichtwet in 1901 neemt het aantal leerlingen sterk toe. Blijkbaar waren er nogal wat kinderen voor wie geen onderwijs nodig was. In een boerendorp als Maasland werd het toegestane landbouwverlof (helpen met hooien, e.d.) uiteraard omarmd. In de zomermaanden liep de school dan ook tijdelijk leeg. Met de Leerplichtwet kwam er ook meer financiële vergoeding vanuit het rijk. De school neemt toe in leerlingen en bereikt de grens van wat mogelijk is. Er moet een lokaal bijgebouwd worden. In 1909 wordt het, in de volksmond geheten lokaal van meester Bot, voor nog geen zesduizend gulden gebouwd. En dat inclusief meubilair! De school groeit echter door: Op de plek van de te slopen schoolmeesterwoning komen in 1912 twee lokalen. Een nieuwe bovenmeesterwoning wordt gebouwd. Deze staat er nog steeds, aan de Stationsstraat op nr. 7. In 1920 wordt vrijheid van onderwijs en financiële gelijkstelling gerealiseerd door de Lager Onderwijswet van minister De Visser. Einde van de schoolstrijd. De periode tussen beide wereldoorlogen in was niet bepaald de Gouden Eeuw. Armoede troef. Uitbreiding komt er niet. Een schoolplein was er niet. Langzamerhand nemen de gebreken toe en stijgt de behoefte aan een nieuw gebouw. Dat ging nog jaren duren. Jaren van overleg met burgemeester en wethouders. Jaren van plannen maken. In 1957 wordt de bouwaanvraag ingediend. Op 13 oktober 1958 gaat de eerste paal de grond in.
Op een laaggelegen weiland dat in de winter onderloopt zodat je er lekker kunt schaatsen! Deze tweede Hervormde School werd flink duurder dan de eerste: 300.000 gulden. Architectenbureau Dijkerman en Swemle uit Den Haag zorgden voor het ontwerp en de firma Lievaart en Pool bouwden het. En zo stond het in de krant: “Maaslandse kinderen verhuizen van stal naar leerpaleis”! In die tijd bestond de 1% regeling om kunst te stimuleren. Voor de school kwam een sculptuur van de Arnhemse kunstenaar Dijckerhoff. Deze bevindt zich nu voor De Singelhof.
In 1975 kreeg de school de naam ‘t Spreeuwenest, een verwijzing naar de Maaslandse bijnaam: “spreeuwen”. Maar de school is uiteindelijk verdwenen en opgaan in de nieuwe Groene Oase, de enige p-c basisschool van Maasland. Waarmee de cirkel rond is.
Hans van Buuren
Historische Vereniging Maasland
In 2016 is het 775 jaar geleden dat de Commanderij van de Duitsche Orde zich in Maasland vestigde. Maasland zal dit feit herdenken door diverse activiteiten. Er zal een historisch jaarboek verschijnen geheel gewijd aan de Duitsche Orde en museum De Schilpen maakt een tentoonstelling.
Toonaangevend in Maasland is de Oude Kerk, die midden in het dorp staat. De parochie Maasland was in de Middeleeuwen groot en omvatte diverse dorpen.
Maaslandsche Dam wordt genoemd op een kaart uit 1753, nabij Maasland, op de plaats waar de Westgaag, de Oostgaag en de Zuidgaag samenkomen. Deze dam werd ook wel Hinderdam genoemd, hij verhinderde een directe doorstroming van het water tussen de Westgaag en de Oostgaag.
